سلامت و سبک زندگی/ 25- تبلیغ کالای آسیب‌رسان به سلامت و ترویج رفتار پرخطر در رسانه ملّی

براساس ماده 37 قانون برنامه پنجم توسعه و به منظور پیشگیری و مقابله با بیماری‌ها و عوارض خطرساز سلامتی که بیشترین هزینه اقتصادی و اجتماعی را دارند، وزارت بهداشت فهرست اقدامات و کالاهای آسیب‌رسان به سلامت را در ابتدای هرسال توسط کار گروهی با مسؤولیت این وزارتخانه تعیین و ابلاغ می‌کند.

عنوان یک از ردیف های این فهرست که قبلاً اعلام شده بود، عبارت است از «کالاها و یا اقداماتی که مصرف یا انجام آن ها مُبیّن نمایش رفتارهای پر خطر است (مانند مصرف فست فودها و فرآورده های غذایی صنعتی، استعمال دخانیات اعم از قلیان و سیگار)» که البته در جدیدترین فهرست در سال گذشته چنین عنوان کلی به چشم نمی خورد و در گروه فرآورده های گوشتی و غذاهای آماده مصرف، صرفاً به مصادیق انواع ساندویچ و پیتزای دارای سوسیس و کالباس و ژامبون، انواع سمبوسه و فلافل آماده شده با روش غوطه وری در روغن و پنیر پیتزای پروسس اشاره شده است.

به هر حال فست فود خوری -چه موارد مذکور در فهرست یاد شده و چه موارد دیگری نظیر انواع برگرها- از نظر همه متخصصان سلامت (اعم از طب مدرن، طب سنتی و همچنین از نظر متخصصان تغذیه) عامل بسیاری از بیماری های قلبی، عروقی، گوارشی و ... از جمله کبد چرب است و چندی قبل نیز با اعلام نگرانی در این خصوص اعلام شد که طی 20 سال اخیر ابتلاء به کبد چرب در کشور حداقل 2 برابر شده است.

گذشته از نوع غذا، طرز غذا خوردن نیز -گرچه نوع غذا سالم باشد- آدابی دارد که عدم رعایت آن آداب منجر به بروز انواع بیماری ها و عوارض گوناگون می شود.

تندخوری و پرخوری از نظر همه متخصصان سلامت، رفتاری پرخطر محسوب می شود و حتی پیشوایان دینی ما نیز رفتار بسیار مذموم پُرخوری را نشانه قساوت قلب دانسته و در پیشگاه خداوند هیچ چیز را منفور تر از شکمی که پُر باشد نمی دانند و تأکید می کنند تا زمانی که گرسنه نشدید غذا نخورید و در حالی که هنوز اشتها باقیست، دست از غذا خوردن بکشید.

محققان در این باره دریافته اند که حدود 20 دقیقه بعد از اینکه معده پر از غذا می‌شود مغز دستور سیری و توقف غذا را ارسال می‌کند، لذا متخصصان نیز مانند پیشوایان دینی توصیه می‌کنند که قبل از سیری کامل دست از غذا بکشید؛ بنابراین وقتی در آداب غذا خوردن، به لزوم کوچک برداشتن لقمه و جویدن کامل آن اشاره می شود برای این است که فرصت بدهیم تا پیغام سیری را به موقع دریافت کرده و از اضافه بر سیری خوردن اجتناب کنیم.

این پند حکیمانه سعدی (علیه الرّحمه) را نیز همه مردم ما از کودک گرفته تا سالمند شنیده و خوانده اند که:
«ابر و باد و مَه و خورشید و فلک همه در کارند
تا تو نانی به کف آوری و به غفلت نخوری»

حال با وجود همه این آموزه های دینی، فرهنگی، عقلی و علمی، ترویج مسابقه احمقانه «بخور! بخور!» در رسانه ملّی چه توجیهی دارد؟

یک روز در دهه 70 کودکان ما با مجری گری محمود شهریاری در «بخور! بخور!» شرکت داده می شدند و حالا جوانان ما در سکانسی از سریال نوروزی «کامیون» به طمع کسب 2 میلیون تومان پول، مسابقه بِرگِر خوری راه می اندازند:

دانلود سکانس مسابقه «بخور بخور» از قسمت ششم سریال نوروزی «کامیون»

در نگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی، امام خمینی (ره) صدا و سیما دارای جایگاهی آموزشی و تربیتی است و ایشان از این رسانه ملّی به عنوان یک دانشگاه عمومی یاد کرده اند.

پس این چه طرز آموزش و تربیتی است که از یک طرف پزشکان، متخصصان تغذیه و عالمان دینی را به تلویزیون و رادیو می آورید که از تغذیه سالم و آداب غذا خوردن برای مردم بگویند و از طرف دیگر در سکانسی از یک سریال تلویزیونی - که تأثیرش می تواند به مراتب بیشتر از برنامه های گفتگو محور صدا و سیما باشد- اینچنین تغذیه ناسالم و رفتار پُرخطر و خلاف عُرف و فرهنگ و مذهب و اخلاق و عقل و علمی چون تندخوری و پُرخوری را ترویج می کنید؟